Yirmilik dişler, genellikle 17 ila 25 yaşları arasında çıkan, ağzımızdaki en son süren büyük azı dişleridir. Akıl dişi olarak da bilinirler çünkü diğer dişlere göre daha geç yaşlarda sürerler. Ancak çoğu zaman çenede yeterli yer olmaması veya yanlış pozisyonda sürmeye çalışmaları nedeniyle çeşitli sorunlara yol açabilirler. Bu durumda 20’lik diş çekimi kaçınılmaz hale gelebilir. Peki, bu süreç nasıl işler ve çekim sonrası hızlı bir iyileşme için nelere dikkat etmek gerekir?
20’lik Dişler Neden Sorun Çıkarır ve Ne Zaman Çekilmelidir?
Yirmilik dişler her zaman çekilmeyebilir. Eğer doğru pozisyonda sürmüşlerse, sağlıklıysa ve çiğneme fonksiyonuna katkıda bulunuyorlarsa yerlerinde kalabilirler. Ancak aşağıdaki durumlarda çekilmeleri gerekebilir:
- Gömülü Kalma: Çenede yeterli alan olmaması nedeniyle diş eti altında veya çene kemiği içinde tamamen ya da kısmen gömülü kalabilirler. Gömülü dişler komşu diş köklerine baskı yapabilir, kist veya tümör oluşumuna neden olabilir.
- Yanlış Pozisyonda Sürme: Yan, açılı veya ters bir şekilde sürmeye çalışarak komşu dişlere zarar verebilir, çapraşıklığa neden olabilirler.
- Enfeksiyon (Perikoronitis): Kısmen sürmüş bir 20’lik dişin etrafındaki diş etinde bakteri birikimi sonucu ağrı, şişlik ve kızarıklıkla karakterize enfeksiyon gelişebilir.
- Çürük Oluşumu: En arka bölgede olmaları ve genellikle düzgün fırçalanamamaları nedeniyle kolayca çürüyebilirler. Bu çürükler komşu dişlere de yayılabilir.
- Ağrı ve Basınç Hissi: Sürmeye çalışırken veya komşu dişlere baskı yaparken ağrıya neden olabilirler.
- Ortodontik Nedenler: Ortodontik tedavi planlamasında yer kazanmak veya tedavi sonrası dişlerin tekrar bozulmasını önlemek amacıyla çekilebilirler.
20’lik Diş Çekim Süreci Nasıl İşler?
20’lik diş çekimi, dişin pozisyonuna, gömülü olup olmamasına ve kök yapısına göre basit bir çekim veya cerrahi bir operasyon şeklinde yapılabilir.
- Muayene ve Planlama: Diş hekiminiz veya çene cerrahınız öncelikle ağız içi muayene yapar ve panoramik röntgen (veya gerekirse 3D tomografi) ile dişin pozisyonunu, köklerini ve çevre dokularla ilişkisini detaylı bir şekilde inceler. Çekimin nasıl yapılacağına karar verilir.
- Anestezi: Çekim bölgesi lokal anestezi ile tamamen uyuşturulur. Bu sayede işlem sırasında herhangi bir ağrı hissetmezsiniz. Bazı durumlarda, özellikle çok sayıda diş çekilecekse veya hastanın aşırı kaygısı varsa sedasyon veya genel anestezi de tercih edilebilir.
- Çekim İşlemi:
- Basit Çekim: Diş tamamen sürmüş ve kolay ulaşılabilir bir pozisyondaysa, özel aletler yardımıyla diş yuvasından gevşetilerek çıkarılır.
- Cerrahi Çekim: Diş gömülüyse, diş etinde küçük bir kesi yapılır ve gerekirse dişin etrafındaki kemik dokusundan bir miktar kaldırılır. Dişin daha kolay çıkarılması için bazen birkaç parçaya bölünmesi gerekebilir.
- Dikiş (Gerekirse): Cerrahi çekimlerde genellikle bölgeye dikiş atılır. Dikişler kendiliğinden eriyen türde olabilir veya 7-10 gün sonra alınması gerekebilir.
- Tampon Uygulaması: Çekim boşluğuna kanamayı durdurmak ve pıhtı oluşumunu desteklemek için steril bir gazlı bez yerleştirilir ve bunu yaklaşık 30 dakika ısırmanız istenir.
Çekim Sonrası İyileşme Süreci ve Önemli Tavsiyeler
20’lik diş çekimi sonrası iyileşme süreci kişiden kişiye değişmekle birlikte, genellikle birkaç gün ile bir hafta arasında sürer. Bu süreci daha konforlu ve sorunsuz atlatmak için aşağıdaki önerilere dikkat etmeniz önemlidir:
- Tampon ve Kanama Kontrolü: Verilen gazlı tamponu 30 dakika boyunca sıkıca ısırın. Tükürmemeye ve ağzınızı çalkalamamaya özen gösterin, çünkü bu pıhtının bozulmasına ve kanamanın devam etmesine neden olabilir. Hafif bir sızıntı normaldir.
- Ağrı Kontrolü: Anestezinin etkisi geçtikten sonra ağrı hissedebilirsiniz. Diş hekiminizin reçete ettiği veya önerdiği ağrı kesicileri düzenli olarak kullanın.
- Şişlik (Ödem) Kontrolü: Çekim sonrası ilk 24-48 saat boyunca yanağınıza dışarıdan buz kompresi uygulayın (15-20 dakika tutup, 15-20 dakika dinlendirerek). Bu, şişliği ve morarmayı azaltmaya yardımcı olur.
- Beslenme: İlk gün sıvı ve yumuşak gıdalar (çorba, yoğurt, püre, smoothie) tüketin. Çok sıcak, çok soğuk, baharatlı ve tanecikli yiyeceklerden kaçının. Çekim bölgesini tahriş etmemeye özen gösterin.
- Ağız Hijyeni: İlk 24 saat ağzınızı çalkalamayın. Sonraki günlerde diş hekiminizin önereceği şekilde (genellikle tuzlu su ile veya antiseptik bir gargara ile) yavaşça ağzınızı çalkalayabilirsiniz. Diğer dişlerinizi nazikçe fırçalamaya devam edin.
- Sigara ve Alkol Kullanımı: İyileşme sürecini olumsuz etkilediği için çekimden sonra en az 72 saat (tercihen daha uzun süre) sigara ve alkol tüketmeyin. Sigara, “alveolit” (kuru soket) adı verilen ağrılı bir komplikasyon riskini artırır.
- Dinlenme: İlk gün kendinizi fazla yormamaya ve dinlenmeye özen gösterin. Başınızı hafif yüksekte tutarak uyumak şişliği azaltabilir.
- Dikişler: Eğer erimeyen dikişler atıldıysa, diş hekiminizin belirttiği tarihte (genellikle 7-10 gün sonra) aldırmanız gerekir.
- Doktor Kontrolü: Beklenmedik bir durumla (şiddetli ve geçmeyen ağrı, aşırı kanama, yüksek ateş, kötü koku) karşılaşırsanız derhal diş hekiminize başvurun.
20’lik diş çekimi, doğru planlama ve uygun tekniklerle yapıldığında genellikle sorunsuz bir işlemdir. Çekim sonrası önerilere dikkat ederek iyileşme sürecini hızlandırabilir ve kısa sürede normal yaşantınıza dönebilirsiniz.